kontur (2 kB)

Beskid Mały

Linia

Beskid Mały zajmuje powierzchnię o długości ok. 35 km i szerokości ok. 10 km. Granice Beskidu Małego wytyczają - na północy Pogórze Śląskie, na wschodzie dolina rzeki Skawy wraz z jej dopływami - Tarnawką i Krzeszówką, na południu droga prowadząca z Żywca do Suchej Beskidzkiej i Pasmo Pewelskie; na zachodzie Brama Wilkowicka z rzeką Białą. Przełom rzeki Soły dzieli Beskid Mały na część zachodnią - mniejszą Pasmo Magurki Wilkowickiej (Pasmo Czupla i Magurki) i wschodnią - Beskid Andrychowski (grupa Łamanej Skały).

Leskowiec- widok na Babią Górę i Policę
Leskowiec- widok na Babią Górę i Policę

Najważniejszymi szczytami są w Paśmie Czupla i Magurki: Czupel (933 m) – najwyższy szczyt Beskidu Małego, Magurka Wilkowicka (909 m, schronisko), Groniczki (839m), Hrobacza Łąka (828 m, schronisko), Gaiki (808 m), Czupel Mały (654 m), Łysa Góra (653 m), a w grupie Łamanej Skały: Łamana Skała – Madohora (929 m), Leskowiec (922 m), Jaworzyna (890 m, schronisko) – Groń Jana Pawła II, Potrójna (884 m), Jaworzyna (864 m), Gancarz (802 m), Żar (761 m, kolejka linowo-terenowa), Bukowski Groń (782 m) Beskid Mały ma urozmaiconą rzeźbę terenu, główny grzbiet i jego odnogi głęboko wcinają się w doliny rzeczne, zbocza są strome. Można tu spotkać ok. 20 jaskiń, ostańce skalne, a także schrony i baszty.
Beskid Mały zbudowany jest z dwóch płaszczowin: śląskiej i podśląskiej; w 95% składają się one z piaskowców godulskich. Ewenementem geologicznym są tutaj tzw. Skałki Andrychowskie, najstarsze skały w tym rejonie zbudowane z wapieni, margli i zlepieńców. W rejonie przełomu Soły wybudowano trzy zapory wodne: w Czańcu, Tresnej i Porąbce, tworzące tzw. Kaskadę Soły.

Schronisko PTTK na Leskowcu

Schronisko położone jest pod szczytem Gronia Jana Pawła II (dawniej Jaworzyny - 890 metrów n.p.m.). Nieprecyzyjnie określane jest schroniskiem na Leskowcu, gdyż góra ta położona jest w pobliżu. Inicjatywę budowy obiektu przedstawili działacze wadowickiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego po raz pierwszy w 1926, jednak dopiero w 1932 kupiono od jednego z gospodarzy z Targoszowa halę pod szczytem Jaworzyny. Budowa trwała wyjątkowo krótko - Jan Bargiel, cieśla z Targoszowa w 1932 w ciągu 4 miesięcy postawił budynek na zakupionym gruncie. Nadzorującym budowę i głównym jej entuzjastą był Czesław Panczakiewicz, przewodniczący wadowickiego oddziału PTT.

Schronisko PTTK na Leskowcu
Schronisko PTTK na Leskowcu

Uroczyste otwarcie schroniska miało miejsce 3 września 1932. W związku z dużym zainteresowaniem turystów już w 1934 trzeba było dobudować jadalnię i powiększyć kuchnię.
Pierwszym gospodarzem był Franciszek Byrski, a od 1938 Jan Targosz z żoną. W okresie II wojny światowej obiekt przejęło formalnie Beskidenverein. Nie przyjmowano turystów, a jako opiekuna pozostawiono Jana Targosza, który pilnował, aby nie rozkradziono wyposażenia. W 1945 oddziały niemieckie miały spalić schronisko, ale zostały przez gospodarza poczęstowane obficie bimbrem i dzięki temu budynek ocalał.
Po wojnie schronisko wróciło w ręce PTT, a później PTTK. W niektórych dekadach Polski Ludowej były problemy z utrzymaniem schroniska, ale obecnie, dzięki ruchowi pielgrzymkowemu na Groń Jana Pawła II schronisko jest jednym z bardziej popularnych obiektów w tej części Beskidów. Kilka lat temu przeszło generalny remont, a w 2002 nadano mu imię Czesława Panczakiewicza, inicjatora budowy sprzed 70 lat.

Groń Jana Pawła II

Groń Jana Pawła II (do 2004 Jaworzyna; 890 m n.p.m.) - szczyt górski we wschodniej części Beskidu Małego. Razem z pobliskim Leskowcem, tworzy ważny rejon turystyczny. W 1995 pod szczytem wzniesiono kaplicę z inicjatywy działacza PTTK Stefana Jakubowskiego z Andrychowa, oraz stalowy krzyż z 1991, poświęcony "ludziom gór".

Sanktuarium na Groniu Jana Pawła II
Sanktuarium na Groniu Jana Pawła II

W kaplicy stoi fotel, na którym Jan Paweł II siedział podczas wizyty w Skoczowie w 1995 oraz ołtarz z inskrypcją: Jest nas troje: Bóg, góry i ja. Papież w latach swego dzieciństwa i młodości wielokrotnie wchodził na szczyt.Potem również jako biskup. Latem pokonywał szlak piechotą, zimą jeździł tu na nartach. Ostatni raz wszedł na Leskowiec i Jaworzynę jako kardynał w 1970, po mszy, odprawionej z okazji 25-lecia kapłaństwa w Kalwarii Zebrzydowskiej. Zmianę nazwy góry na obecną dokonano oficjalnie Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 1 Stycznia 2004, choć uchwałę o jej wprowadzeniu podjęła Komisja Turystyki Górskiej Oddziału PTTK w Wadowicach już 9 grudnia 1981 roku.

Groń Jana Pawła II – widok w kierunku północnym
Groń Jana Pawła II – widok w kierunku północnym Linia
copyright