Główny Szlak Beskidzki
Bieszczady nr 21-23

20 - 22 września 2013 r.

Trasa wielodniowa:

Dzień pierwszy 21:

•   Komańcza – Duszatyn – Chyszczata – Przełęcz Żebrak – Wola Michowa
  Czas przejścia około 6:35 godz. - 26 pkt GOT

Dzień drugi 22:

•   Wola Michowa – Przełęcz Żebrak – Wołosań - Cisna
  Czas przejścia około 5:55 godz. - 26 pkt GOT

Dzień trzeci 23:

•   Cisna – Jasło – Okrąglik – Smerek
  Czas przejścia około 6:30 godz. - 23 pkt GOT

Bieszczady

Bieszczady Zachodnie zaliczane są do makroregionu Beskidy Wschodnie. Rozciągają się na długości około 65 km, między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) i doliną Osławy na zachodzie a Przełęczą Użocką (852 m n.p.m.) i źródłami Sanu na Wschodzie. Od północy graniczą z górami Sanocko-Turczańskimi, a od południa z grzbietem granicznym.

W Bieszczadach wyróżniamy pasma górskie:

Pasmo Graniczne – Wielka Rawka (1304 m n.p.m.)
Pasmo Hyrlatej – Hyrlata (1103 m n.p.m.)
Wysoki Dział – Wołosań (1071 m n.p.m.) i Chryszczata (997 m n.p.m.)

Pasmo Połonin:
Połonina Wetlińska - Roh (1255 m n.p.m.)
Polonina Caryńska - Kruhły Wierch (1297 m n.p.m.)
grupa Tarnicy – (1346 m n.p.m.)
Pasmo Otrytu – Trohaniec (939 m n.p.m.)

Trasy nasze prowadziły przez Wielki Dział. Rozciąga się on na długości 25 km i szerokości 10 km. Pasmo składa się z dwóch części oddzielonych Przełęczą Żebrak, z kulminacjami Chryszczata i Wołosań. Obszar ten obejmuje; Cieśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy, który powstał w roku 1992 na obszarze 51 tys. ha.

Bieszczadzka kolejka wąskotorowa. Budowę linii kolejowej zrealizowano w latach 1890-1895, głównie do przewozu ściętych drzew. Od lat sześćdziesiątych kursuje turystycznie od maja do października Majdan – Przysłop i Majdan – Balnica oraz w ferie zimowe i niektóre weekendy.

"Wielka pętla" albo "duża obwodnica" to blisko 144-kilometrowa trasa, dzięki której w jeden dzień można objechać Bieszczady. Drogę budowało przez 7 lat wojsko w latach 1955-1962. Dzięki niej, w te opustoszałe po II wojnie światowej i akcji "Wisła" tereny miało wrócić życie.

Trasa prowadzi przez najwyższe i najpiękniejsze partie Bieszczadów.
Lesko – Hoczew – Baligród – Cisna – Wetlina – Ustrzyki Górne - Smolnik – Czarna Góra – Ustrzyki Dolne – Lesko.

Mała pętla bieszczadzka - Lesko - Hoczew - Polańczyk - Czarna Górna - Ustrzyki Dolne – Lesko. Długość małej pętli bieszczadzkiej wynosi 99 km. Mała pętla bieszczadzka pokrywa się częściowo z wielką pętlą bieszczadzką.

Bieszczady nie są już tak odludne jak dawniej, ale wciąż kryją dzikie miejsca i mateczniki zwierząt. Porośnięte są Puszcza Karpacką, w których żyje wiele zwierząt jak niedźwiedź, wilk, ryś, sarna czy żubr.

Tereny Bieszczad wcześniej zamieszkiwali Bojkowie. Wsie i osady były mocno przeludnione.

Bojkowie – grupa etniczna górali mieszanego pochodzenia: rusińskiego i wołoskiego, zamieszkująca Karpaty Wschodnie od Wysokiego Działu w Bieszczadach na zachodzie, do doliny Łomnicy w Gorganach. Na zachodzie sąsiadowali z Łemkami, na wschodzie z Hucułami. Tereny te zamieszkiwali przez ponad 500 lat. Większość Bojków z terenu Polski wysiedlono na Ukrainę, resztę w wyniku Akcji "Wisła" rozproszono po Polsce. Dzisiaj Bojkowie żyją głównie w obwodach iwanofrankowskim, lwowskim i zakarpackim.

Ruszamy na trasę z Komańczy. Szlak czerwony skręca przy kościele i przechodzi przez mostek na Osławicy.

Osławica – lewy dopływ Osławy. Dolina Osławicy oddziela Bieszczady od Beskidu Niskiego. Źródło jest położone ok. 680 m n.p.m, pod przełęczą Przysłup (689 m n.p.m.). Rzeka płynie na północ, przez miejscowości Osławica i Komańcza, a następnie w Rzepedzi uchodzi do Osławy (ok. 415 m n.p.m.).

Następnie szlak czerwony wspina się do góry, przekracza grzbiet i schodzi do Prełuk, przechodzi przez tory kolejowe kolejki i przekracza most na Osławie w Prełukach. Prełuki to mała wioska nad Osławą, obecnie liczy kilka gospodarstw.

Rzeka Osława – lewy dopływ Sanu w zlewisku Morza Bałtyckiego. Długość – 55 km. Źródła Osławy znajdują się na południowo-zachodnich stokach Matragony w granicznym paśmie Bieszczadów. Osława rzeka stanowi geograficzną granicę między Beskidem Niskim a Bieszczadami Zachodnimi.

Szlak teraz wiedzie doliną Osławy obok rezerwatu „ Przełom Osławy pod Duszatynem” i przy Cieśniańsko-Wetlińskim Parku Krajobrazowym.

Rezerwat „ Przełom Osławy pod Duszatynem” pow. 322,5 ha. Rzeka opływając wzgórze Łokieć, tworzy głębokie zakole w kształcie litery „omega”. Chroni się tu drzewostan bukowo-jodłowy.

Szlak ponownie przekracza tory kolejki i wchodzi do Duszatyna. Jest to mała osada leśna zamieszkana zaledwie przez kilkanaście osób. Z centrum osady szlak skręca w dolinę potoku Olchowatego i dochodzi do Jeziorek Duszatyńskich objętych ochroną rezerwatową.

Są to dwa jeziora powstałe w wyniku osunięcia się ziemi na zboczach Chryszczatej.

Wydarzyło się to 13 kwietnia 1907 roku, po wiosennych roztopach i ulewnych deszczach. Osunięta ziemie wytworzyła wówczas naturalne zapory odpływu potoku Olchowatego (dopływ Osławy). Osuwisko to uznawane jest za największe rozpoznane w polskich Karpatach (szacuje się, że przemieszczeniu uległo około 12 mln m³ ziemi).

W 1957 teren ten uznano za obszar chroniony, tworząc rezerwat przyrody „Zwiezło” o powierzchni 2,2 ha. Jeziorko Górne położone na wysokości 701 m n.p.m. o powierzchni 1,44 ha, jeziorko Dolne leżące na wysokości 683 m n.p.m., o powierzchni 0,45 ha, średniej głębokości. 2,4 m.

Szlak prowadzi lewym brzegiem jeziorek i skręca w prawo, cały czas wspinając się stromo na Chryszczatą (997 m n.p.m.). Ze szczytu schodzimy stromo, później wyrównanym grzbietem na Przełęcz Żebrak (816 m n.p.m.) i bez szlaku dalej do Woli Michowej.

Przez Przełęcz Żebrak wiódł niegdyś trakt z Baligrodu do Woli Michowej i znajdowała się tu na niej karczma zwana Żebrakiem. Różne legendy krążą o tej przełęczy. Jedne mówią o kawalerach, którzy przesiadując w stojącej tu karczmie tracili majątek, inne o bezdomnym żebraku, który zamarzł na przełęczy. Faktem jest jednak, że budynek karczmy kiedyś istniał, lecz w 1915 roku spłonął w wyniku działań wojennych i pozostała po niej jedynie nazwa przypisana do przełęczy.

Z Przełęczy Żebrak ponownie podchodzimy na grzbiet Wysokiego Działu i przez Jaworne, Wołosań, Osina i Hon dochodzimy do „Bacówki PTTK pod Honem”.

Położona jest 20 minut od centrum Cisnej. Została otwarta 1986 r. i ma 46 miejsc noclegowych. Cisna- 500 mieszkańców, należała ona niegdyś do dóbr rodziny Fredrów. Cisna leży obecnie przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 893 i 897. Znajduje się w niej wiele ośrodków wypoczynkowych. W centrum Cisnej krzyżują się ważne drogi - wielka obwodnica i szosa karpacka.

Trasa Cisna - Smerek. Niezbyt długa i nie wyczerpująca trasa. Liczne miejsca widokowe i jeden z najładniejszych szczytów Bieszczadzkich – Jasło. Po drodze do wsi Smerek przechodzimy przez Rożki, Małe Jasło, Jasło, Okrąglik i Fereczatą.

Smerek. Mała wieś ok. 100 mieszkańców w dolinie rzeki Wetliny u podnóża góry Smerek (1222 m n.p.m.) Położona przy obwodnicy bieszczadzkiej. Sklep, ośrodek wypoczynkowy, kwatery prywatne oraz przystanek autobusowy.

Do końca Głównego Szlaku Beskidzkiego pozostały nam już tylko trzy odcinki. Wiem, że najładniejsze ! „Kropka” tuż tuż.

EZ

"Główny Szlak Beskidzki nr 21" - 21.09.2013

"Główny Szlak Beskidzki nr 22" - 22.09.2013

"Główny Szlak Beskidzki nr 23" - 23.09.2013

Relacja fotograficzna - Krystyna Wyrostek
Relacja fotograficzna - Eugeniusz Halo
Relacja fotograficzna - Ela Czader
Relacja fotograficzna - Alicja O.