CUDA MAŁEJ FATRY KRYWAŃSKIEJ - JANOSIKOWE DIERY

Z naszej bazy noclegowej schodzimy niebieskim szlakiem do położonej na południu Stefanowej (słow. Štefanová). Jest to niewielka osada stanowiąca część Terchowej. Zaraz po wyruszeniu spod schroniska nasz szlak opada bardzo stromo, szeroką i kamienistą ścieżką. Idziemy prawie cały czas przez las. Szlak nie jest długi i po kilku skrętach docieramy do bitej drogi w Stefanowej.

Na rozstaju szlaków w Stefanowej zmieniamy kolor szlaku na żółty, który prowadzi nas na przełęcz Podžiar. Na przełęczy Podžiar, położonej na wysokości 720 m n.p.m., zbiegają się trzy części układu wąwozów zwanych Dierami. Przekładając na nasze Diery znaczą tyle samo co „dziury”, co oddaje charakter tych wąwozów. Nie są to jednak jakieś tam banalne dziury, bo raczej nazywać je można cudem natury, gdyż wycięła je siła płynącej wody. Dolne i Górne Diery (słow. Dolné diery, Horné diery) wyrzeźbił Dierowy Potok (słow. Dierový potok), spływający spod przełęczy Medzirozsutce (1200 m n.p.m.), między Wielkim a Małym Rozsutcem. Zaś Nowe Diery (słow. Nové diery) są kanionem, wyciętym przez lewobrzeżny dopływ Dierowego Potoku, płynący z północnych stoków Małego Rozsutca.

Natura nad swoim dziełem pracowała tu wiele setek tysięcy lat, a dłutem była w tym przypadku płynąca woda. To ona stworzyła niezwykle urozmaicony relief, pełen załomów, cienistych szczelin, przewieszek i skalnych filarów, gwałtownych zwężeń i niespodziewanych rozszerzeń doliny. Dna wąwozów usłane są skalnymi progami, po których spływa woda tworząca wodospady.

Spotykamy się tu z niezwykłą ciekawostką, obrazującą przewrotność natury. W kanionach Dier zaobserwować można zjawisko odwrócenia pięter roślinnych. Przy dnie kanionów, na wysokościach 650–850 m n.p.m. znaleźć możemy gatunki roślin górskich i alpejskich, a wysoko ponad dnem, na turniach i skalnych półkach zobaczyć można reliktowe okazy sosny zwyczajnej. Dzieje się tak ze względu na panujące w kanionach stosunkowo niskie temperatury oraz znaczne zacienienie i wilgotność.

Rozpoczynamy zatem wędrówkę po fatrzańskich Dierach. Z Podžiaru skręcamy w lewo żółtym szlakiem w kierunku Nowych Dier (słow. Nové diery). Od nich zaczniemy. Wygodną ścieżką spokojnie nabieramy wysokości. Zatrzymujemy się na moment na skalnym, obarierowanym punkcie widokowym. Idąc dalej niebawem przechodzimy po skalnym gzymsie, przy którym kiedyś przytwierdzony był łańcuch i zaraz nasza ścieżka schodzi w dół na trochę już zniszczone betonowe stopnie. Tym ostrym zejściem obniżamy się między ściany wąwozu. Nasza ścieżka wchodząc między ciasne ściany kanionu robi ostry nawrót na lewo. Rozpoczyna się emocjonująca wędrówka przez mostki i drabinki, dzięki którym pokonujemy płynący tędy potok, będący jednym z dopływów Dierowego Potoku. Mamy tu też do pokonania 4 wodospady o wysokości 1–2 m. Po pokonaniu kilku mostków i drabinek, docieramy do miejsca zwanego Ostrvné (640 m n.p.m.), gdzie kończą się Nowe Diery. Przechodzi tędy niebieski szlak, biegnący spod Hotelu „Diery” w Terchowej i prowadzący dalej przez Dolne, a następnie Górne Diery.

Skręcamy zatem w lewo na niebieski szlak i wchodzimy tu do Dolnych Dier (słow. Dolné diery). Kontynuujemy wędrówkę ekscytującym wąwozem. Podchodzimy pod wodospad. Obok wodospadu drabinka wyprowadza nas wyżej. Potem do pokonania mamy jeszcze jeden wodospad (w Dolnych Dierach znajdują się 2 wodospady o wysokości 1 i 3,5 m). Teraz wśród bloków skalnych wspinamy się troszkę, aby już po niemal prostej drodze powrócić do węzła szlaków na Podžiarze.

Utrzymujemy dotychczasowy kierunek wędrówki. Idziemy dalej niebieskim szlakiem, który wprowadza nas do Górnych Dier (słow. Horné diery). Dalej będzie trudniej - więcej drabinek, pomostów i dojdą łańcuchy ubezpieczające na stromych i śliskich skałach. Wiele z nich jest na tym odcinku dość poważnie uszkodzonych, co również utrudnia wędrówkę nawet w pogodne dni. Górne Diery to najdłuższy i najtrudniejszy wąwóz z całego zespołu Dier. Znajduje się on między stokami Wielkiego i Małego Rozsutca (słow. Veľký Rozsutec, Malý Rozsutec). Wąwóz ten charakteryzuje się bogatszymi formami skalnymi, większą liczbą wodospadów i różnorodną roślinnością. Na trasie przez Górne Diery znajduje się łącznie aż 9 wodospadów o wysokości 2–4 m. Zainstalowano w nich wiele kładek, drabinek i łańcuchów, umożliwiających pokonanie tego szlaku. Jednak mimo tych ułatwień, pokonanie go nie jest z pewnością proste, a już bardzo trudne po opadach lub w czasie deszczu. Można sobie wyobrazić co może zrobić mocno przybierająca woda w korycie Dierowego Potoku.

Po pokonaniu Górnych Dier wchodzimy w kolejny wąwóz Tesna Rizna, również pełen ułatwień w postaci drabinek, pomostów i łańcuchów. Wąwóz ten wyprowadza nas między szczyty Rozsutców na polanę Pod Tanečnicou. Po krótkiej przerwie idziemy jeszcze trochę dalej na szeroką przełęcz Medzirozsutce (1200 m n.p.m.). Przełęcz tą pokrywają dość rozległe łąki górskie, bogate w wiele gatunków roślin zielnych. Jednak na skutek zaprzestania wypasu zarastają one coraz intensywniej łanami borówki czarnej, a także kępami świerków.

Przez przełęcz Medzirozsutce przechodzi czerwony szlak turystyczny, poprowadzony główną granią Małej Fatry. Skręcając na niego w prawo można dojść na Wielkiego Rozsutca (słow. Veľký Rozsutec, 1610 m n.p.m.) - jeden z najwyższych i niewątpliwie najbardziej charakterystyczny szczyt Krywańskiej części Małej Fatry. Szlak na ten szczyt jest jednak obecnie zamknięty. Co rok jest zamykany w okresie od 1 marca do 15 czerwca, ze względu na wylęg ptactwa.

Zadowolimy się więc drugim szczytem. Skręcamy zatem na lewo i za czerwonymi znakami, docieramy na płytką przełącz Zakres (sedlo Zákres, 1225 m n.p.m.). Z niej zielonym szlakiem wspinamy się na skalisty Mały Rozsutec (1343 m n.p.m., słow. Malý Rozsutec). W eksponowanej rynnie ubezpiecza nas długi łańcuch i poręcze, zaś w środkowej części rynny przejście ułatwia drewniana platforma. Po wspięciu się rynną pozostaje już tylko niedługa wspinaczka, trochę ścieżką, trochę po skałkach, na których pomagać musimy sobie rękoma.

Szczyt Małego Rozsutca zdobywamy o godzinie 14.15. Leży on ok. 1600 m na północ od szczytu Wielkiego Rozsutca, którego oczywiście doskonale widać z Małego Rozsutca. Poza tym widać też dalsze szczyty leżące na głównym grzbiecie Małej Fatry, Tatry Zachodnie, a także Tatry Niźne. Od północy mamy pasma Beskidzkie.

Ze szczytu Małego Rozsutca wracamy tą samą drogą, którą na niego wchodziliśmy, a więc na przełęcz Medzirozsutce. Potem schodzimy na polanę Pod Tanečnicou, z niej z powrotem wchodzimy do wąwozu Tiesnawy.

Po dojściu na rozstaju Pod Pálenicou, nie wchodzimy do Dolnych Dier, tylko za zielonymi znakami, a potem żółtymi na lewo schodzimy do Stefanowej, gdzie czeka nas autokar. I tak kończy się nasza trzydniowa wędrówka po regionie Małej Fatry Krywańskiej. Spędzone tu chwile pozostawią z pewnością wiele wrażeń i przeżyć, ale te trzy dni były chyba zbyt krótkim czasem by w pełni nasycić się klimatami Małej Fatry. Trzeba by ponownie przyjechać w te strony.

Dorota i Marek Szala

http://gorskiewedrowki.blogspot.com/

"Mała Fatra" - 27.05.2012 I

trasa przez Nowe, Dolne i Górne Diery ze zdobyciem Małego Rozsutca

Data odbycia wycieczki	Trasa wycieczki	Nr grupy górskiej wg reg. GOT	Punktów wg reg. GOT	Czy przodownik >był obecny
27.05.2012	Chata na Grúni (970 m) - Štefanová (625 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Štefanová (625 m) - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m) - Nove diery - Ostrvné (640 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Ostrvné (640 m) - Dolne diery - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m) - Horne diery - Pod Pálenicou (970 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Pod Pálenicou (970 m) - Tesna Rizna - sedlo Medzirozsutce (1200 m)	Słowacja	4	Tak
27.05.2012	sedlo Medzirozsutce (1200 m) - Malý Rozsutec (1344 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Malý Rozsutec (1344 m) - sedlo Medzirozsutce (1200 m)	Słowacja	1	Tak
27.05.2012	sedlo Medzirozsutce (1200 m4) - Tesna Rizna - Štefanová (625 m)	Słowacja	4	Tak
RAZEM			24

"Mała Fatra" - 27.05.2012 II

trasa przez Nowe, Dolne i Górne Diery, ale bez zdobycia Małego Rozsutca

Data odbycia wycieczki	Trasa wycieczki	Nr grupy górskiej wg reg. GOT	Punktów wg reg. GOT	Czy przodownik >był obecny
27.05.2012	Chata na Grúni (970 m) - Štefanová (625 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Štefanová (625 m) - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m) - Nove diery - Ostrvné (640 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Ostrvné (640 m) - Dolne diery - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m) - Horne diery - Pod Pálenicou (970 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Pod Pálenicou (970 m) - Tesna Rizna - sedlo Medzirozsutce (1200 m)	Słowacja	4	Tak
27.05.2012	sedlo Medzirozsutce (1200 m4) - Tesna Rizna - Štefanová (625 m)	Słowacja	4	Tak
RAZEM			21

"Mała Fatra" - 27.05.2012 III

trasa skrócona przez Nowe i Dolne Diery i powrót do Stefanowej

Data odbycia wycieczki	Trasa wycieczki	Nr grupy górskiej wg reg. GOT	Punktów wg reg. GOT	Czy przodownik >był obecny
27.05.2012	Chata na Grúni (970 m) - Štefanová (625 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Štefanová (625 m) - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m) - Nove diery - Ostrvné (640 m)	Słowacja	2	Tak
27.05.2012	Ostrvné (640 m) - Dolne diery - Podžiar (720 m)	Słowacja	3	Tak
27.05.2012	Podžiar (720 m n.p.m.) - Štefanová (625 m n.p.m.)	Słowacja	2	Tak
RAZEM			12

Dzień 3 – 27.05.2012, niedziela

[Terchova CET | wschód słońca 04:44 | zachód słońca 20:33