Czasopismo: Dziennik Polski
Data publikacji: 04.10.2003
Autor: Stanisław Grabowski

Pogórze Ciężkowickie odsłania tajemnice
Skamieniałe Miasto

Niecały kilometr na południe od zabytkowego rynku w Ciężkowicach, znajduje się na niewielkim wzniesieniu, wśród mieszanego lasu, rezerwat przyrody prawem chroniony "Skamieniałe Miasto". Jego powierzchnia - ok. 15 ha. Jest to największy i najbardziej zróżnicowany zespół skałek piaskowców fliszowych na obszarze polskich Karpat.
Rezerwat utworzono w 1948 roku, a potem jeszcze reaktywowano w 1974 roku. Widoczne tutaj skały to typowe gniazda piaskowca, jako części składowe fałdu ciężkowickiego" powstały sporo wcześniej - przed 30 milionami lat w erze kenozoiku. W urozmaiconym terenie, ciągnącym się od doliny rzeki Białej, po kulminację wzgórza Skała (367 m), znajduje się kilkanaście skalnych ostańców zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego. Szerokość pasma ok. 300 m. Wszystkie formy skalne zostały wypreparowane w piaskowcu przez niszczące czynniki, takie jak: słońce, deszcz i mróz. Piaskowiec tworzy tu fantazyjne kształty brył geometrycznych czy stworów leśnych.
Nazwy mówią zresztą same za siebie; wymieńmy je w kolejności zwiedzania: Czarownica, Ratusz, Grunwald (dawniej Piekło) - nazwa od czasu wmurowania tablicy w 500 lecie bitwy, Warownie, Grupa Borsuka - Orzeł (Żółw), Pieczarki (Flakon), Jajo Żółwia, Pianino, Piekiełko, Grzyb, Borsuk; potem Baranki, Piramidy, Korzeń Aligator", Pustelnia, Baszta Paderewskiego, Cyganka, Grzybek, Skałka z Krzyżem.

Z nazwą Borsuk związana jest legenda o pewnym rycerzu, wyjątkowo bogatym i skąpym, który wykopał w swojej warowni wielką jamę i wypełnił ją talarami. Bał się stale o swoje bogactwo i leżał na talarach, korzystając z kurczących się zapasów pożywienia. W końcu umarł z głodu i został zamieniony (ciekawe przez kogo) w skamieniałego borsuka. Do dziś tu spoczywa pilnując zazdrośnie talarów. Inna z wielu legend mówi, że w skały zostali zamienieni ówcześni mieszkańcy grodu zwanego od imienia jego założyciela Cieszka - Cieszkowicami, za prowadzenie rozwiązłego trybu życia.
Zwiedzenia Skamieniałego Miasta możemy dokonać spacerując niebieskim szlakiem; początek przy drodze Ciężkowice - Grybów/Gorlice (jest tu parking samochodowy), koło źródła z pitną wodą. Następnie tym samym szlakiem dochodzimy do innej drogi Ciężkowice - Ostrusza, przekraczamy ją, potem krótko, miejscami stromo w dół, ok. 10 min. i uwaga! - skręcamy bez szlaku w prawo, do bardzo ciekawego pomnika przyrody nieożywionej o nazwie Wodospad Ciężkowicki" lub Wąwóz Czarownic" lub Wąwóz - Wodospad". Ochroną został objęty w 1968 roku, a jego powierzchnia to 1,6 ha. Skalisty wąwóz znajduje się w górnej części dopływu Ostruszanki, ma długość ok. 40 m i szerokość do ok. 4 m. Główna dolina kończy się pionową ścianą ok. 14,5 m wysokości, po której spływa woda z potoku znajdującego się u góry (o ile nie ma długiej suszy).
Wąwóz posiada swoisty mikroklimat z powodu niedocierania promieni słonecznych do dolnych partii wąwozu. Do znaków niebieskich należy wrócić tą samą wąską ścieżką.
Wrażenia jakie pozostawia zwiedzającemu turyście, bez wzglądu na porę roku, są fantastyczne i wytrzymują porównanie na zasadzie kontrastu do innych znacznie większych i słynniejszych wodospadów, natomiast duchy czarownic prowokują do powrotu w to miejsce przy następnej okazji.