Turbacz

16 lipca 2016 roku

Prowadząca:

Renata Martemianow - Przodownik Turystyki Górskiej

Program:

• Zwiedzanie Muzeum Biograficznego Władysława Orkana
• Dwa warianty trasy górskiej:
  Niedźwiedź – “Orkanówka” – Turbaczyk – Turbacz (1310m) – (zaliczany do Korony Polskich Gór) Koninki - dł. 20 km., czas przejścia ok. 6 godzin
  - Ścieżka edukacyjna "Na Turbaczyk" - dł. trasy około 6 km, czas przejścia ok. 4 godz.

Muzeum Biograficzne Władysława Orkana (Orkanówka) Dom Władysława (Orkana) - muzeum w Porębie Wielkiej (w Gorcach) gromadzące i przechowujące pamiątki związane z pisarzem Władysławem Orkanem.

Dom znajduje się przy zielonym szlaku z Niedźwiedzia na Turbacz, 3,5 km od wsi, w przysiółku Zagronie na zboczu Pustki (760 m n.p.m.) na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego. Zbudowana została w modnym wówczas stylu witkiewiczowskim (zakopiańskim) według projektu generała Andrzeja Galicy z Zakopanego, przyjaciela Orkana z czasów Legionów. Po śmierci pisarza pozostała w rękach rodziny. Do Orkanówki prowadzi aleja z dziesięcioma jaworami zasadzonymi przez pisarza w podziękowaniu za szczęśliwy powrót z I wojny światowej.

Początek alei zdobi kapliczka wotywna, z figurką Matki Bożej z Lourdes, ufundowana w tym samym czasie przez jego matkę. Drewniana rzeźba naturalnej wielkości, umieszczona przed wejściem do muzeum, przedstawia postać siedzącego Orkana.

Turbacz już w XIX w. był celem turystycznych wypraw. Seweryn Goszczyński tak opisuje ją w swoim "Dzienniku Podróży do Tatrów" :- „Widok z Turbacza na wszystkie strony przecudny, obszarem, który zajmuje i bogactwem rozmaitości. Nie miałem jeszcze w swym życiu podobnego widoku”

Sam szczyt Turbacza niczym nie wyróżnia się w dużej, szczytowej kopule. Otoczony był gęstym lasem świerkowym, przez co był pozbawiony widoków; stoi na nim kamienny obelisk oraz żelazny krzyż z datami 1945–1985. Dawniej wierzchołek był bezleśny i rozciągały się z niego szerokie widoki. W 1832 można było przez lunetę zobaczyć Kraków. Od kilku lat, po zniszczeniu lasu, z wierzchołka znowu rozciąga się widok w kierunku północnym i zachodnim. Dla większości turystów nazwa Turbacz kojarzy się ze stojącym na rozległej Hali Długiej budynkiem schroniska PTTK na Turbaczu.

Obok schroniska (niewielki, drewniany budynek w lesie) – otwarte w 1980 roku Muzeum Kultury i Turystyki Górskiej PTTK, eksponujące dzieje turystyki w Gorcach, historię schroniska na Turbaczu, opis działalności ruchu oporu podczas II wojny światowej oraz postać Władysława Orkana.

Turbacz

Wędrówkę po Gorcach rozpoczęliśmy żółtym, łącznikowym szlakiem spod kapliczki w Porębie Wielkiej o godz. 8.30. Już w autokarze uczestnicy poznali troszkę informacji: o Gorcach, ich najwyższych szczytach, okolicznej przyrodzie, a także o pisarzu i poecie, którego dom mieliśmy po drodze odwiedzić. Aby droga nie była monotonna a uczestnicy nie zasnęli, opowieść była przerywana poetyckimi wstawkami znanych piewców Gorców i pytaniami na temat regionu. Za udzielone odpowiedzi były tematyczne, edukacyjne nagrody.

Nasza grupa liczyła 30 osób, zaplanowana trasa prowadziła przez „Orkanówkę”, zielonym szlakiem turystycznym przez Turbaczyk, Polanę Limierz, Czoło Turbacza na najwyższy szczyt Gorców Turbacz (1310m npm). Pogoda była w sam raz do siedzenia pod kocem w domowym fotelu, czyli „wokół chmury a deszcz z góry”. Taka aura nie zniechęciła naszych uczestników do wędrówki z Klubem WIERCH, bo przecież mżawka i deszcz dobre są na cerę a na wycieczkach świetną pogodę ma się w duszy.

W Muzeum Władysława Orkana czekała na nas Pani kustosz. Podczas oprowadzania po poszczególnych pomieszczeniach, pokazywała nam: artystyczną snycerkę, liczne pamiątki po twórcy, opowiedziała historię powstania domu, przedstawiła w skrócie życie i twórczość gospodarza Władysława Orkana. Z zachowanych zdjęć, poznaliśmy sąsiadów i rodzinę pisarza m.in. jego matkę, która sama niewykształcona, z wielkim oddaniem dbała o wykształcenie swoich dwóch synów. Pani kustosz wyrecytowała przejmujący wiersz córki Orkana - Zosi. Młodziutka, chora na białaczkę autorka, zawarła w nim życzenia co do swojego pogrzebu.

Około godziny 10-tej opuściliśmy gościnne progi domu na Wzgórzu Pustka. Powędrowaliśmy dalej zielonym szlakiem, który był jednocześnie Małopolskim Szlakiem Literackim w Gorcach. Po drodze na ulubionej przez Orkana Polanie Łąki, umyte w deszczu borówki dostarczyły nam dodatkowej, smakowej przyjemności.

Na Turbaczyku wiatr i chłód skłonił połowę grupy do zejścia ścieżką dydaktyczną do Koninek, aby tam suszyć przemoczone ubranie. Pozostała część wytrwałych uczestników powędrowała na Turbacz i zeszła niebieskim szlakiem również do Koninek. Trudne warunki pogodowe były powodem niewielkiego spóźnienia nielicznych zdobywców szczytu Turbacza, którymi opiekował się przy zejściu Prezes Klubu. Organizatorzy wycieczki przepraszają za zaistniałe opóźnienie.

Gorce o każdej porze roku i przy różnej pogodzie są piękne i tym razem dostarczyły nam wiele wrażeń. Panoramy, które z powodu zamglenia tym razem oglądaliśmy tylko na tablicach informacyjnych, na pewno zobaczymy nie raz na kolejnych wycieczkach w to pasmo gór.

J.K.

Wariant 1. (na Turbacz)

Poręba Wielka – Turbacz - Koninki - 16.07.2016

Data odbycia wycieczki	Trasa wycieczki	Nr grupy górskiej wg reg. GOT	Punktów wg reg. GOT	Czy przodownik był obecny
16.07.2016	Poręba Wielka – Koninki – Willa Orkanówka – Turbaczyk – Schronisko PTTK na Turbaczu 11 km, przewyższenie 920 m	BZ.05	20	Tak
16.07.2016	Schronisko PTTK na Turbaczu - Turbacz (1310 m) - Schronisko PTTK na Turbaczu	BZ.05	2	Tak
16.07.2016	Schronisko PTTK na Turbaczu – Czoło Turbacza - D.W. Koninki	BZ.05	6	Tak
RAZEM			28

Wariant 2 (na Turbaczyk)

Poręba Wielka - Willa Orkanówka - Turbaczyk - Koninki - 16.07.2016

Data odbycia wycieczki	Trasa wycieczki	Nr grupy górskiej wg reg. GOT	Punktów wg reg. GOT	Czy przodownik był obecny
16.07.2016	Poręba Wielka – Koninki – Willa Orkanówka – Turbaczyk 1078 m 6 km; przewyższenie 530 m	BZ.05	11	Tak
16.07.2016	Turbaczyk 1078 m – Szlak Dydaktyczny GPN – D.W. Koninki	BZ.05	5	Tak
RAZEM			16

Relacja fotograficzna - Zdzisław Gardziel
Relacja fotograficzna - Renata Matremianow
Relacja fotograficzna - Wróbel Teresa