RZEPEDŹ

Rzepedź - wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza, na pograniczu Beskidu Niskiego i Bieszczadów. Znajduje się u zbiegu dolin Osławy i Osławicy. Wieś lokowana w I poł. XVI wieku, na prawie wołoskim, na południowym skraju pasma Pasmo Bukowicy.

Wieś założona w 1517 r. Do roku 1772 województwo lwowskie, ziemia sanocka należała do Rzeczypospolitej Polski. Od roku 1772 należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w obrębie Regionu zwanego przez zaborców; Galicja.

Przed rokiem 1831 właścicielem wsi był Jan Kanty Podolecki. Przed przybyciem tu, przebywał w Lesku, w majątku Wincentego Krasickiego spędził dzieciństwo i młodość, a po jego śmierci, przeniósł się wraz z rodzicami do Rzepedzi. Tu mieszkał przez kolejne 20 lat, badając kulturę, Łemków i prowadząc działalność społeczno-polityczną. Zarządzał majątkiem Rzepedź. Dwór miejscowy w Rzepedzi stał się miejscem ożywionego życia towarzyskiego i schronienia dla powstańców, emisariuszy. Na podstawie miejscowego podania napisał powieść: "Hnatowe Berdo" i "Elegię na śmierć wieszcza z Miodobrodu Tymona Zaborowskiego". Po roku 1832 nabył Rzepedź Stanisław Niezabitowski, a po nim wieś zakupił poeta Wincenty Pol.

Do 1914 powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko. Część wsi stanowiła wólka Miklaszki, oraz osada dworska Zajniczki. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska, w której rozprawiono się z Polakami.

Do 12 września 1939 roku na obszarze powiatu sanockiego województwa lwowskiego, wieś stanowiła garnizon macierzysty Batalionu KOP "Komańcza".

W 1939 r. Batalion KOP "Komańcza", w ramach 2 Pułku Piechoty Karpaty toczył walki obronne.

W 1943 r. hitlerowcy w polu rozstrzelali 9 Romów oraz Polaka za ukrywanie Żydów i partyzantów.

We wsi znajduje się drewniana cerkiew z 1824 pw. św. Mikołaja Biskupa (konsekrowana w 1826 roku), remontowana w 1896 roku, oraz dzwonnica z początku XIX wieku.

Znane jest tylko jedno objaśnienie pochodzenia nazwy wsi: od wołoskiego słowa repede, oznaczającego "szybki", "bystry", i odnoszącego się do nurtu potoku o nazwie Rzepedka.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.