Szlak Orlich Gniazd
etap IX
Olsztyn - Częstochowa
15.12.2019 r.
| Kierownik Wycieczki: | Jacek Wiechecki |
Olsztyn - Częstochowa 4:35 h 17.2 km
Częstochowa – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba powiatu częstochowskiego. W latach 1975–1998 stolica województwa częstochowskiego.
Częstochowa jest położona w północnej części województwa śląskiego, nad rzeką Wartą, w trzech mezoregionach fizycznogeograficznych, należących do Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. 30 czerwca 2018 r. miasto miało 223 322 mieszkańców. Jest to 13. miasto w Polsce pod względem zajmowanej powierzchni i pod względem liczby ludności (drugie wśród miast niewojewódzkich).
Stara Częstochowa, obecnie część Częstochowy, uzyskała lokację między 1370 i 1377 rokiem. Współczesna Częstochowa powstała z połączenia Starej Częstochowy z Częstochówką 19 sierpnia 1826 roku.
Częstochowa jest centralnym miastem aglomeracji częstochowskiej, a także największym ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i administracyjnym w subregionie północnym województwa śląskiego. W mieście znajduje się bazylika jasnogórska oraz klasztor na Jasnej Górze z otoczonym szczególnym kultem w Polsce, czczonym jako cudowny wizerunek i narodowa relikwia, obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Jest to główny polski ośrodek kultu maryjnego i pielgrzymowania.
Częstochowa, pomimo tego że znajduje się w granicach województwa śląskiego, historycznie, kulturowo, etnicznie znajduje się w Małopolsce.
Nazwa
Pierwsza wzmianka o Częstochowie pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa krakowskiego Iwa Odrowąża, w którym miejscowość wymieniona jest jako Czanstochowa. Nazwa była później notowana także w formach Chastochova (1250), Czanstochowa, Antiquo Czanstochowa, Noua Czanstochowa (1382), Czestochowa (1542), Czenstochow (1558), Częstochowa (1564), w Częstochowie (1658), w Częstochowey (1670), Częstochowa (1680), Częstochowa (1787), Częstochowa (1827), Częstochowa (1880).
Nazwa Częstochowa jest nazwą dzierżawczą utworzoną od nazwy osobowej Częstoch przyrostkiem dzierżawczym -owa, -ow. Oznaczała pierwotnie ‘własność Częstocha’. Imię Częstoch, które w formie Chestoch pojawia się już w gnieźnieńskiej bulli protekcyjnej papieża Innocentego II datowanej na 7 lipca 1136 roku i wystawionej w Pizie, jest skróceniem od staropolskich imion złożonych typu Częstobor, Częstomir, zawierających w sobie prasłowiański rdzeń *čęstъ ‘częsty’. Etymologia ludowa wywodzi nazwę miasta z wyrażenia często (się) chować. Nazwa Częstochowa miałaby powstać z powodu częstego chowania się widoku miasta wśród okolicznych wzgórz przed zbliżającymi się do miasta pielgrzymami. W wymowie gwarowej okolicznej ludności wiejskiej odnotowano brzmienie cy̨stoxova z widocznym zjawiskiem mazurzenia
i pochyloną wymową ę, które przechodzi w nosowe y – y̨.
Z zapisów historycznych wynika, że do ok. połowy XVI wieku nazwa miasta nie miała ustalonego rodzaju i występowała w dwóch formach: Częstochowa i Częstochow, dlatego współczesną formę miejscownika w Częstochowie można wyjaśnić jako rezultat pomieszania się dwóch paradygmatów odmiany, a nie tylko jako relikt odmiany niezłożonej (rzeczownikowej). Ludność żydowska zamieszkująca miasto używała w języku jidisz nazwy Czenstochow (jid. טשענסטאָכאָוו). W okresie zaborów w źródłach rosyjskich pojawiały się formy Czenstochowa, Czenstochow, rzadko Czenstochowo (ros. Ченстохова, Ченстохов, Ченстохово). W języku niemieckim istnieje forma Tschenstochau, która używana była m.in. w czasie okupacji hitlerowskiej podczas drugiej wojny światowej.
Ostatni etap Szlaku Orlich Gniazd
|
Zamek w Olsztynie - Częstochowa. Już od dwóch lat, po Szlaku Orlich Gniazd chodzimy, Dzisiaj z przytupem, nareszcie go skończymy. Na koniec, może będzie impreza taka, Dla każdego zdobywcy, znajdzie się odznaka. Tą dzisiejszą trasę, dokładnie poznałem, Raz ją przeszedłem pieszo, a raz przejechałem. Ruszamy spod zamku - ufundowanego Na Jurze, przez króla Kazimierza Wielkiego. Obok rynku, jest Szopka Olsztyńska, która Została stworzona, przez Jana Wewióra. Są tu ludzi, aniołów, świętych - różne typy, Jan Wewiór, wyrzeźbił te postacie z lipy. Nie poprzestał rzeźbiarz, na tej szopce zgoła, Stworzył rzeźbę, siedmiometrowego anioła. To patron Olsztyna, robi wrażenie duże, Anioł został postawiony, na Pańskiej Górze. Nasza grupa, nadal czerwonym szlakiem zmierza, Obok kościoła z baroku, z drewna spichlerza. Spichlerz jest wyremontowany, piękny, nowy, Właścicielem był Reszka - śpiewak operowy. Po wyjściu z Olsztyna, widoki są marne, Wchodzimy w formacje skalne - Góry Towarne. Są ciekawe skałki, nazwane - nie dziwota: Bałwanek, Kogutek, Płyta oraz Grota. Są podziemne jaskinie, w Jurze rzecz nie nowa, Towarna – Dzwonnica oraz Cabanowa. Tę nazwę wsi, na długo każdy zapamięta, Gdyż dochodzimy do wsi - Nowe Kusięta. Wchodzimy w rezerwat, wyzwanie jest duże, Jest tu wejście, do jaskini „W Zielonej Górze”. Zanim cała grupa, w Częstochowie zagości, Mijamy jeszcze ostaniec - Skałę Miłości. Teraz dochodzimy, do granic Częstochowy, Widzimy przykłady, podmiejskiej zabudowy. Dwa lata dążyliśmy, do celu tego, By dojść do końca szlaku, do Rynku Starego. Częstochowa jest w świecie, bardzo dobrze znana, Bo jest tu przecież wzgórze - Clara Montana. Etymologia nazwy jest prosta, gotowa, To własność Częstocha, czyli Częstochowa. Jest inne tłumaczenie, oceńcie je sami, Wśród wzgórz - „często się chowa”, przed pielgrzymami. Sienkiewicz w „Potopie”, z Kmicicem stworzył mit, O bohaterskiej obronie - a to wielki kit. Paulini z Kordeckim, tak zniszczeń się bali, Że pierwsi, poselstwo do Szwedów wysłali. Miłość Polaków do klasztoru, jest dozgonna, Bo tu przecież króluje - Czarna Madonna. Dobrze, czy źle o tym miejscu, ktoś będzie gadał? A król Jan Kazimierz, tutaj śluby składał. Ogromne pielgrzymki tu zmierzają, to znamy, My nie w pielgrzymce, ale też tu docieramy. Trasa bardzo przyjemna, więc sprawnie nam poszła, Szybko cała grupa, na „święte miejsce” doszła. Teraz aż do piątej, wszyscy mają czas wolny, A więc realizują - „program dowolny”. Jedni idą do knajpy, obiadek zjadają, Inni, kolejny raz Jasną Górę zwiedzają. Nawet Danusia, choć ma strach wysokości, Na wieży jasnogórskiej, dzisiaj zagości. Szybko cała grupa, o Jurze nie zapomni, W przyszłym roku czeka - Szlak Jurajskich Warowni. Waldemar Ciszewski (Miałem „roczek” wnusi, więc dziś tam nie byłem, Z opisu kolegów, tę relację stworzyłem.) |
Relacja fotograficzna - Helena Grzywacz
Relacja fotograficzna - Elżbieta Książek
