Poznajemy Kraków i okolice

23.05.2021 r.

Trasą Kolei Obwodowej
(Cyrkulumwacyjnej)

Trasa spaceru:

• Pomnik Stanisława Wyspiańskiego
• Oleandry
• Kompleks uczelniany
• Park Krakowski
• Plac Inwalidów

Oleandry – ulica w Krakowie, pomiędzy al. 3 Maja i ul. W. Reymonta. Ma długość ok. 500 metrów. Geneza słowa „Oleandry” nie jest jasna. Jedna z hipotez wiąże nazwę z krzewami oleandrów, które rosły w szpalerze podczas wystawy w 1912 roku, inna wywodzi Oleandry od słowa „olędry”, którym określano zarośla nadrzeczne w pobliżu kościoła Norbertanek. To jednak przypuszczenie nie ma potwierdzenia w źródłach. Kolejna wiąże słowo z żartobliwym określeniem „oleandry”, którego używano wobec porastających okolicę dzisiejszej ulicy krzewów wikliny.

Historia

Okolice dzisiejszej ulicy Oleandry były wilgotne i zarośnięte, co związane było z bliską lokalizacją rzeki Rudawy (w 1912 roku przebieg Rudawy pokrywał się z obecną al. 3 Maja). Jeszcze przed wytyczeniem ulicy, w 1912 roku zorganizowano na tym terenie Wystawę Architektury i Wnętrz w Otoczeniu Ogrodowym. Wówczas został wzniesiony teatr ogródkowy „Oleandry” (albo „Pod oleandry”), nazwany tak prawdopodobnie przez Leona Wyrwicza. Później, pod sam koniec swojego istnienia, zyskał nazwę „Bagatela”, przejętą potem przez teatr na rogu ulic Karmelickiej i Krupniczej. W budynku teatru na Oleandrach w sierpniu 1914 roku nocowali legioniści I Kompanii Kadrowej i stamtąd następnie wyruszyli. Podczas I wojny światowej został on zburzony.
Po wojnie wytyczono ulicę i w 1932 roku, w nawiązaniu do wspomnianego teatru, nazwano ją Oleandry.
W okresie międzywojennym wzniesiono tutaj kilka budowli, m.in.

• Miejski Dom Wycieczkowy, od 1959 schronisko Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych (Edward Kreisler, 1922-30),
• Dom im. Józefa Piłsudskiego (Adolf Szyszko-Bohusz, 1935), na którym w 1988 odsłonięto kompozycję rzeźbiarską autorstwa Antoniego Kostrzewy, przedstawiającą Piłsudskiego, buławę marszałkowską, orła legionowego i dwa karabiny z datą 6 sierpnia 1914; siedziba Muzeum Czynu Niepodległościowego,
• Dom Akademicki im. I. Mościckiego (tzw. Stary Żaczek) wraz z Centrum Studenckim „Rotunda” (W. Krzyżanowski, 1924-36).

Przy ulicy Oleandry 3 usytuowana jest także zachodnia, nowa część Biblioteki Jagiellońskiej z głównym wejściem do biblioteki, gmachy Collegium Chemicum UJ, Instytutu Nauk Geologicznych UJ i Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ oraz budynki Uniwersytetu Rolniczego i Uniwersytetu Pedagogicznego.

Informacje pochodzą ze strony Wirtualnej Polski

Eugeniusz Halo

Wycieczkę prowadził: Bogdan Müller

Relacja fotograficzna - Eugeniusz Halo