kontur (2 kB)

"Poznajemy Kraków i okolice"
TYNIEC
03.04.2011 r.

Program spaceru:

Klasztor Benedyktynów w Tyńcu

Tyniec - dawna podkrakowska wieś, która w 1973 r. została włączona do Krakowa. Znajduje się w części zachodniej miasta, na prawym brzegu Wisły) i wchodzi w skład Dzielnicy VIII Dębniki. Tyniec znany jest głównie dzięki znajdującemu się tu klasztorowi benedyktynów istniejącemu od 1044, jednemu z najbogatszych i najważniejszych w Polsce. Nazwa Tyniec pochodzi od celtyckiego słowa "tyn", które oznaczało mur lub ogrodzenie. Świadczy to o tym, że musiały znajdować się tu umocnienia lub obwarowania. Od 1934 roku do lat powojennych istniała zbiorowa gmina Tyniec.

Tyniec leży w odległości około 12 km na południowy zachód od centrum Krakowa, na prawym brzegu Wisły, pomiędzy wapiennymi wzniesieniami jurajskimi zwanymi Wzgórzami Tynieckimi (są one częścią Wzgórz Krakowskich). Oto kilka nazw tych wzgórz: Góra Klasztorna zwana także Zamkową (233 m n.p.m.), Winnica (250 m n.p.m.), Duża Kowodrza (261 m n.p.m.), Bogucianka (270 m n.p.m.), Grodzisko (280 m n.p.m.), Kozubica (282 m n.p.m.), Ostra Góra (284 m n.p.m.) oraz najwyższe Wielogóra (Guminek) (293 m n.p.m.).

W Tyńcu znajduje się także przełom Wisły zwany Bramą Tyniecką oraz stepowy Rezerwat przyrody Skołczanka utworzony w 1957 r. Bije tu także Źródło Świętojańskie, będące jedynym tego typu pomnikiem przyrody na terenie Krakowa.

Od północy Tyniec graniczy z Piekarami, od północnego wschodu z Kostrzem, od wschodu ze Skotnikami, od południowego wschodu z Sidziną, od południa z Samborkiem (który od początku lat 50 XX w. jest częścią Skawiny), od zarania dziejów północną i zachodnią granicę stanowi rzeka Wisła, która od od zachodu miejscowość oddziela Tyniec od Ściejowic. Osada tyniecka była położona przy dawnym trakcie handlowym, który prowadził z Krakowa przez Oświęcim na Morawy i do Czech. W Tyńcu przez setki lat funkcjonowała naturalna przeprawa przez Wisłę.

Wzgórze Grodzisko

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu

Od powstania klasztoru Benedyktynów w Tyńcu minęło ponad 967 lat (stan na rok 2011). Według tradycji opactwo ufundował w 1044 roku Kazimierz Odnowiciel, który był synem Mieszka II.

Pierwszy zespół kamiennych budowli na wzgórzu tynieckim powstał w drugiej połowie XI wieku. Była to trójnawowa romańska bazylika oraz zabudowania klasztorne. Do dnia dzisiejszego z pierwotnych zabudowań pozostała południowa ściana ówczesnej bazyliki wraz z portalem romańskim, fundamenty krużganka, refektarza i fragmenty zdobnictwa architektonicznego. Wiek XIV nie był łaskawy dla klasztoru. Opactwo uległo znacznym zniszczeniom. Odbudowa rozpoczęła się w XV wieku. Klasztor powiększył się o nowe skrzydła, a kościół przyjął charakter gotycki. W kolejnych epokach bazylika otrzymała wystrój barokowy. Przebudowa bocznych naw przyczyniła się do powstania sześciu kaplic. Wojny toczące się w XVII wieku niszczyły opactwo. Kolejnej odnowy dokonano w XVIII wieku. W skrzydle południowym powstała biblioteka, z kolei kościół został ozdobiony elementami rokokowymi. Artysta Francesco Placidi wyposażył świątynię w ołtarze z czarnego marmuru (ołtarz główny z obrazem Najświętszej Trójcy i patronów opactwa: świętych Apostołów Piotra i Pawła). W okresie rozbiorów Polski Klasztor zamieniony został w twierdzę. W XIX wieku Austria skasowała opactwo. W XX wieku benedyktyni wrócili na wzgórze tynieckie. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu zostało odnowione.

Obecnie Benedyktyni dbają o stan tynieckiego wzgórza. Liczne remonty sprawiły, że to miejsce stało się ogromną atrakcją dla turystów. Oprócz zwiedzania można tu skorzystać np. z warsztatów chorału gregoriańskiego, relaksacyjno-medytacyjnych, czy sztuki układania kwiatów ikebany.

Spacer przygotował i poprowadził: Bogusław Müller

Relacja fotograficzna - Teresa Wróbel
Relacja fotograficzna - Halina i Jan Kubat

copyright