Przemyśl - Sanok

04-06.06.2021 r.

Kierownik wycieczki: Mariusz Buczek - Przodownik Turystyki Pieszej PTTK

PROGRAM WYJAZDU

Dzień pierwszy

Zwiedzanie z przewodnikiem Przemyśla

• Muzeum twierdzy Przemyśl
• Zamek
• Archikatedra rzymskokatolicka
• Archikatedra grekokatolicka
• Zespół cmentarzy wojennych
• Wzgórze Trzech Krzyży lub Pałac Lubomirskich
• Punkt widokowy Winna Góra
• Bilety wstępu w własnym zakresie

Twierdza Przemyśl – potężny zespół obiektów obronnych, jedna z 200 wielkich fortyfikacji stałych istniejących w Europie w 1914 roku oraz trzecia co do wielkości twierdza (po Antwerpii i Verdun). Wyróżnia się jednak wśród nich aż trzema oblężeniami (rzeczy niespotykanej w dotychczasowej historii wojen) oraz najdłuższym okresem oblężenia w oderwaniu od stałego rodzimego frontu (173 dni). Więcej wytrzymały jedynie; francuska twierdza Verdun oraz carska, niezdobyta Twierdza Osowiec (203 dni), które jednak nigdy nie walczyły w całkowitym okrążeniu. Jej budowę rozpoczęto w latach wojny krymskiej (1853–1856), gdy stosunki między Rosją a Austrią uległy znacznemu pogorszeniu, a nowa wojna była nieunikniona. Głównym celem twierdzy miała być obrona Bramy Przemyskiej na styku Kotliny Sandomierskiej i Karpat, którą od stuleci wiódł szlak handlowy z Polski i Rusi na Węgry. Jej znaczenie dodatkowo wzrosło, gdy pod koniec XIX wieku Przemyśl stał się ważnym węzłem kolejowym i drogowym na trasie z Wiednia do Lwowa. Po I wojnie światowej twierdza nie odegrała już ważniejszej roli, z czasem ulegając dewastacji. Jest ona obecnie ważnym zabytkiem południowo-wschodniej Polski. Historia Przemyśla Przemyśl to najstarszy ośrodek na Podkarpaciu i jeden z najstarszych w Polsce. Dzieje Przemyśla sięgają okolic X wieku, a nawet czasów wcześniejszych. We wczesnym średniowieczu Przemyśl stanowił jeden z historycznych Grodów Czerwieńskich leżących na pograniczu - przedmiot nieustannej walki pomiędzy Polską, Rusią oraz Węgrami. To ścieranie się odmiennych kultur i religii od początku istnienia miasta, widoczne jest tutaj na każdym kroku. Różnorodna i ciekawa architektura oraz świątynie różnych wyznań to charakterystyczna cecha Przemyśla. A kościołów tu nie brakuje, zbliżając się do jednej świątyni, już w tle pojawia nam się kolejna. Tak właśnie przedstawia się starówka Przemyśla.

Dzień drugi

Cerkiew w Uluczu

W niewielkiej odległości od Sanoka, mniej więcej około 20 kilometrów, leży niewielka wieś Ulucz. Kiedyś była jedną z największych wsi powiatu brzozowskiego. Powojenne losy Ulucza są jeszcze jednym tragicznym epizodem ludności zamieszkującej pogranicze. Wieś została spalona przez UB a mieszkańcy wysiedleni. Pozostały po nich zdziczałe sady i resztki zabudowań. Ale z historycznej pożogi pozostała najcenniejsza pamiątka dawnej świetności wsi - cerkiew. Wzniesiona na górującym nad wsią wzgórzu Dębnik, otoczona starodrzewiem.

Według dotychczasowych przekazów, cerkiew została wzniesiona w latach 1510-1517, zaś przebudowana w drugiej połowie XVII i w XIX wieku. Dotąd uważana była za najstarszą z zachowanych drewnianych cerkwi w Polsce, a być może także i w Europie. Jednak przeprowadzona w ostatnich latach analiza dendrochronologiczna przeniosła datowanie budowy cerkwi na rok 1659. Wzniesiona z użyciem siekier i toporów (bez użycia pił) z drewna pochodzącego z drzew ściętych w 1658r.

Ruiny zamku Sobień

Sobień – średniowieczny zamek przy ujściu potoku Adyszów do Sanu, na granicy Pogórza Bukowskiego i Gór Słonnych, obecnie w ruinie na terenie wsi Manasterzec.
Punkt widokowy na przełom Sanu.

Skansen w Sanoku

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku z 1958 r. (największy skansen w Polsce), pow. 38 ha, woj. Podkarpackie.

Park Miejski (indywidualnie)

Park Miejski w Sanoku na zboczu Góry Parkowej [362 m n.p.m.], pow. 10 ha (największy park typu górskiego w Polsce, unikatowy na skalę europejską).

Dzień trzeci

Cerkiew obronna św. Onufrego z XIV-XVI w. w Posadzie Rybotyckiej w Parku Krajobrazowym Pogórza Przemyskiego (najstarsza zachowana murowana cerkiew w Polsce), woj. podkarpackie, pow. przemyski, gm. Fredropol. przemyski, gm. Fredropol.

Kalwaria Pacławska

Kalwaria Pacławska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Fredropol. Kalwaria Pacławska leży 24 km od Przemyśla w kierunku południowo-zachodnim.

Osada założona przez Andrzeja Maksymiliana Fredrę w 1665 roku. Obecnie Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej. Na szczycie góry o wysokości 465 m n.p.m. znajduje się klasztor franciszkanów, bazylika oraz dom pielgrzyma. Usytuowanie kalwarii na wzgórzach wykazuje duże podobieństwo do krajobrazu wokół Jerozolimy. Droga krzyżowa ma długość ok. 1,6 km. Na wzgórzach znajduje się 35 murowanych i 7 drewnianych kaplic kalwaryjskich.

Ruiny zamku w Fredropolu

Ruiny zamku z przełomu drugiej połowy XVI/XVII w. wybudowanego przez rodzinę Fredrów, czteroskrzydłowego z bastejami na rogach, otoczonego ziemnymi fortyfikacjami z fosą; obecnie zachowała się część skrzydła zachodniego z dużą basteją o promieniu 5 m; pozostałe skrzydła tworzył mur obwodowy.

Przemyśl

Dzień pierwszy

Ostatnio, dwa tygodnie w Islandii byłem, Za, Azymutem i Wędrowcami tęskniłem. Bo nasze wycieczki, mają tyle uroku … A dziś będziemy, w Przemyślu i Sanoku. Z racji proweniencji, Azymut tym się szczyci, Że z nim na wycieczki, jeżdżą emeryci. Jeśli skład grupy, na czynniki się rozłoży, Może jest troje młodych, reszta to seniorzy! Dlatego wyjazd, nie jest zbyt wymagający, Chodzenia nie za dużo, nie będzie męczący. Zawsze przez ten Przemyśl, tylko się przejeżdżało, Na zwiedzanie miasta, czasu było mało. Więc się ucieszyłem, że wyjazd jest taki, Choć dużo zwiedzania, nie da się we znaki. X wiek, Przemyśla początek istnienia, Należało ono, do Lędzian plemienia. W średniowieczu, nigdy nie było tu zgody, Wszyscy chcieli zdobyć, te Czerwieńskie Grody. Raz było ruskie, innym razem było polskie, Chrobry go odzyskał, w wyprawie kijowskiej. Ile było zmian władzy, nawet ja nie zliczę: Rusini, Polscy Piastowie, Rurykowicze. Wreszcie, na pewien czas, zniknął kłopot wszelki, Do Polski miasto włączył - Kazimierz Wielki. Najpierw miasto kwitnie, potem jest mniej znane, Lecz z historią Polski, jest ściśle związane. (Teraz realne fakty, nie jakieś pogłoski, Starostą tu był - Król Staś August Poniatowski.) Z wjazdem do Przemyśla, kierowca nieco zwleka, Dopiero o dziesiątej, przewodniczka czeka. Choć stolicą Bieszczad, miasto Przemyśl się mieni, My jego wyglądem, jesteśmy zawiedzeni. Np. „Twierdza Przemyśl” - w świecie dawno słynie, Cóż z tego, jak jej forty, są ciągle w ruinie. Twierdza Przemyśl, w cesarstwie wiele znaczyła, Jedną z trzech największych, w Europie była. Naprawdę przedziwna, ta historia bywa, Fort nr 1, Salis Soglio się nazywa. Ta dziwna nazwa, to niespodzianka spora, Ona pochodzi, od nazwiska konstruktora. By moc pokazać, Austria nie spuszczała z tonu, Twierdza pochłonęła, tony stali, betonu … Gdy Twierdza Przemyśl, była w pełnym rozkwicie, Praktycznie niemożliwe, było jej zdobycie! Lecz tu stała się rzecz, naprawdę niesłychana, Bez strzału - Rosjanom - została była poddana … Z reguły tak bywa, że takie miejsce znane, Jest turystycznie, bardzo wykorzystywane. Tu z twierdzy zostały, ruiny i zgliszcza, Natura, ciągle zarasta ją i wyniszcza. Grube mury twierdzy, potęgą zaskakują, Nie wiedzieć czemu, tu nic nie remontują! Nieliczne zabytki, po remoncie „świecą”, Lecz z większości zabytków, tylko tynki lecą. Lata świetności minęły, to moje zdanie, Piękne kamieniczki, są w opłakanym stanie. By zobaczyć panoramę, to nie dziwi, Jedziemy na „Kopiec tatarski”, z wieżą tv. Fakt - stąd jest najlepsza, panorama miasta, Obok, posąg Chrystusa z krzyżem, wyrasta. Porównać z dworcem krakowskim, teraz grupa chce, Bardzo podobny, przemyski dworzec PKP-e. Dworzec - chociaż pięknie wyremontowany, Lecz widać, że jest słabo wykorzystywany. Teraz będzie zwiedzanie, Starego Miasta, Już kilka kościołów, przed oczami wyrasta. Większość naszych turystów, dzisiaj zachwyci, Bazylika, w której się modlą unici. Potem kościół, gdzie rzymscy-katolicy wierzą, Tu zwiedzamy kryptę, gdzie biskupi leżą. Dziś w głównej nawie, pięknie grają organy, Czemu tak się dzieje? - powód nam nie znany. I chociaż do kościoła, wejść bardzo chcemy, Zaraz tu ślub będzie! A więc nie wejdziemy … I kolejne przed nami wyzwanie, nowe, Idziemy na zamek i wzgórze zamkowe. Potem schodzimy do Rynku, cieszy człowieka, Że na ławeczce, „brązowy” Szwejk na nas czeka. Siedzimy przy piwie, na wprost pomnik mamy, Są dwa koniki. Na jednego wsiadamy … Słonko mocno grzeje, a więc dla ochłody, Kupujemy - na wagę, bardzo smaczne lody. A o siedemnastej, cała grupa rusza, Aby dojść na parking, do autobusa. Jeszcze, półtorej godziny jazdy mamy, Albowiem do Sanoka, teraz zmierzamy. Wieczorem w Sanoku, w miasto wyruszamy, Znów Szwejka na ławeczce, tutaj spotykamy! „Co te dwa miasta łączy?” - nikt się nie biedzi, W jednym i w drugim, Szwejk na ławeczce siedzi … Waldemar Ciszewski - Przemyśl - 04.06.2021 r.

Relacja dzień drugi: Sanok - Ulucz - Załóż
Relacja dzień trzeci: Kalwaria Pacławska

Relacja fotograficzna: pierwszy dzień - Waldemar Ciszewski
Relacja fotograficzna - Eugeniusz Halo
Relacja fotograficzna - Bogacz Witold